به نقل از «ایران اکونومیست»

درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران کجا مصرف می شود؟

تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۵۷۵۹۶

صادرات نفت و درآمد آن در چندسال اخیر به دلیل تشدید تحریم ها کاهش پیدا کرده است. اما سوال این است که درآمدهای نفتی ایران چه می شود؟

اقتصاد ایران تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار دارد و اولین بخشی که به شدت از این موضوع تاثیر گرفته؛ صادرات و فروش نفت و درآمد‌های حاصله است. با اینحال دولت رئیسی می‌گوید درآمد نفتی‌اش هشت برابر شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سوال مهم این است که درآمد نفتی در اقتصاد ایران چه می‌شود؟

 

 

 

اقتصاد ایران از دهه ۷۰ تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته و همین موضوع سبب شده تا بیشتر بخش‌های اقتصادی در کشور با آسیب‌ها و تنگنا‌های شدیدی مواجه شوند. اما در پاسخ به این سوال مهم که تحریم‌ها طی سال‌های اخیر چه بر سر اقتصاد ایران آورده‌اند؟ عموما اولین بخشی که به ذهن خطور می‌کند همان بخش نفتی اقتصاد است که فرآیند‌های فروش و استخراجش به شدت تحت فشار حداکثری قرار دارند.

 

 

 

البته، بعد از گشایش‌های اقتصادی و سیاسی حاصل از برجام، تولید و فروش نفت با افزایش قابل توجهی همراه شد، اما دیری نپایید که تحریم‌های ترامپ از راه رسیدند و بر جان اقتصاد ایران افتادند؛ امری که کاهش شدید تولید و صادرات نفت را به دنبال داشت.

 

 

 

افزون بر اینها، کاهش تولید و صادرات به معنای کاهش درآمد‌های نفتی است. هرچند دولت رئیسی بدون اینکه اعداد و ارقام خامی ارائه دهد، می‌گوید درآمد حاصل از فروش نفت هشت برابر شده است. البته در این گزارش حتی مشخص نشده که منظور درآمد‌های دلاری است یا درآمد‌های ریالی.

 

 

 

با وجود شائبه‌های فراوان در میزان درآمد‌های نفتی، این سوال مهم مطرح می‌شود که سرنوشت درآمدی که حالا دیگر به مانند گذشته «هنگفت» نیست، در اقتصاد ایران چه می‌شود و کجا به مصرف می‌رسد؟ این سوالات را از محمدتقی فیاضی، کارشناس مسائل اقتصادی، پرسیدیم که در ادامه می‌خوانید.

 

 

 

۳ بخش اصلی درآمد‌های نفتی در بودجه

 

فیاضی با بیان اینکه بر اساس آنچه در قانون بودجه درباره درآمد‌های نفتی آمده، می‌توان گفت منابع مهم‌ترین سند مالی کشور از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود،  گفت: درآمد‌های عمومی که شامل انواع مالیات است. واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای که در چند سال اخیر عمدتا از فروش نفت و واگذاری اموال یا همان مولدسازی و واگذاری دارایی‌های مالی (اوراق مالی اسلامی- اسناد خزانه اسلامی) تشکیل می‌شود.

 

 

 

بخش مصارف هم دربرگیرنده هزینه جاری، عمرانی و بازپرداخت دارایی‌های مالی یا بازپرداخت اوراق است.

 

 

 

اگر نگاهی به عملکرد اعتبارات عمرانی بیاندازیم، می‌بینیم که با توجه به اینکه عمدتا دولت با کسری بودجه مواجه بوده، آنچه به بخش عمرانی اختصاص یافته، اسناد خزانه اسلامی است که طبق تعریف فق‌ها باید صرف بدهی‌هایی شود که محقق شده‌اند، یعنی دیون تحقق‌یافته می‌تواند صرف اسناد خزانه اسلامی شود.

 

 

 

اگر نگاهی به تراز دارایی‌های مالی هم بیاندازیم، تقریبا صفر است و آنچه تحت عنوان اوراق یا فروش شرکت‌ها در سمت منابع وجود دارد، به همان مقدار باید صرف مصارف شود؛ بنابراین از سمت اوراق چیزی برای مصارف جاری و کل مصارف باقی نمی‌ماند. هر چه می‌ماند -یعنی همان مالیات و درآمد‌های نفتی- در صورت تحقق باید صرف امور جاری شود. اما اتفاقی که در این بین برای درآمد‌های نفتی می‌افتد این است که مقداری از نفت ایران توسط چین خریداری می‌شود و باقی در بازار و البته بازار سیاه و از طریق کشور‌های ثالث به فروش می‌رسد.

 

 

 

درآمد نفتی مسدود نمی‌شود

 

درآمد‌های نفتی در این چند سال مسدودی نداشته و چین معادل این درآمد‌ها را به صورت یوآن در اختیار ایران قرار می‌دهد. بر اساس اطلاعات موجود، اگر ایران بخواهد از برزیل یا کشور‌های دیگر غلات یا کالا‌های اساسی بخرد، از اعتباری که چین در اختیارش قرار می‌دهد برای واردات استفاده می‌کند؛ بنابراین به نظر نمی‌رسد درآمد‌های نفتی ایران حداقل در این چند سال اخیر مسدود یا بلوکه شده باشد. البته ماجرا‌ها درباره‌ی کره جنوبی و برخی کشور‌ها به مانند قبل باقی است.

 

 

 

درآمد نفتی صرف یارانه می‌شود؟

 

اینکه آیا درآمد نفتی صرف یارانه می‌شود یا خیر، دولت اعلام کرده که به کالا‌های اساسی ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی اختصاص می‌دهد، یعنی عملا یارانه می‌دهد. یعنی دولت مابه‌التفاوت دلار (حدود ۵۰ هزار تومانی) یا در هر موقعیت زمانی که احتمالا در طول سال قیمت‌ها بالا رود، با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی را یارانه می‌دهد. اما پول ریالی یا همان معادل ریالی صادرات نفتی که با ارز ۲۸ هزار تومانی مورد محاسبه قرار می‌گیرد صرف هزینه‌های جاری می‌شود؛ بنابراین درآمد‌های نفتی با نرخ تسعیر ۲۸ هزار تومان صرف هزینه جاری می‌شود و مابه‌التفاوت آن با نرخ بازار، یارانه‌ای است که توسط دولت به کالا‌های اساسی اختصاص داده می‌شود. در این بین اتفاقی که می‌افتد این است که دولت چین، ایران یا تجار ایرانی را به کشور‌هایی حواله می‌دهد که از آن‌ها مطالبات دارد. این امر به نوعی به نفع چین تمام می‌شود و بدین صورت مطالبات خود را تهاتر می‌کند.

 

 

 

منبع:  تجارت‌نیوز

برچسب ها: صادرات نفت ، درآمد نفتی ، تحریم ، ایران

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: صادرات نفت درآمد نفتی تحریم ایران درآمد های نفتی اقتصاد ایران صادرات نفت درآمد نفتی درآمد ها تحریم ها فروش نفت ۲۸ هزار کشور ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۵۷۵۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چشم‌انداز روشن توسعه همکاری ایران و آفریقا طی ۲ دهه آینده

رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت گفت: هم‌اکنون براساس برآوردها کشورهای آفریقایی بالاترین رشد اقتصادی را طی سال ۱۴۰۲ داشته‌اند و این مسأله چشم‌انداز روشنی را برای توسعه همکاری ما با این قاره در ۲ دهه آینده رقم خواهد زد.

به گزارش ایسنا، سلیمان قاسمیان ظهر امروز در نشست تخصصی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا با اشاره به عزم دولت سیزدهم برای توسعه همکاری‌های دوجانبه با کشورهای آفریقایی در حوزه صنایع پایین‌دستی و بالادستی صنعت نفت و نیز فرصت‌های تکرارنشدنی بازار در این قاره، گفت: هم‌اکنون، براساس برآوردها، کشورهای این قاره بالاترین رشد اقتصادی را طی سال گذشته داشته‌اند و این مسئله چشم‌انداز روشنی را برای توسعه همکاری ما با این قاره در دو دهه آینده رقم خواهد زد.

وی با اشاره به اینکه ۷.۲درصد از ذخایر هیدروکربوری جهان در قاره آفریقا قرار دارد، افزود: طی دو سال اخیر بیشترین اکتشاف‌های مواد نفتی و گازی جهان به‌ترتیب در کشورها نامیبیا، غنا، آنگولا و آفریقای جنوبی انجام شده است.

رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت بیان کرد: هم‌اکنون در حوزه تقاضای فرآورده‌های نفتی و گازی شاهد افزایش تقاضا در قاره آفریقا هستیم. این قاره اکنون ظرفیت پالایشی روزانه ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه را دارد که نسبت به مصرف داخلی خود بسیار کمتر است، ازاین‌رو ما می‌توانیم بازارهای صادراتی فرآورده‌های نفتی خوبی در این قاره، به‌خصوص در شرق و جنوب آن داشته باشیم.

قاسمیان صادرات خدمات فنی و مهندسی، بازسازی پالایشگاه‌های موجود و صادرات فرآورده‌های نفتی و گاز مایع را از دیگر فرصت‌های ایجاد ارتباط بیشتر با صنعت نفت قاره آفریقا اعلام کرد.

افزایش ۲۶درصدی مصرف گاز جهان تا ۲۰۴۰

براساس این گزارش، رضا نوشادی - مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران نیز در این نشست تخصصی با بیان اینکه تا سال ۲۰۴۰ مصرف گاز در جهان ۲۲ تا ۲۶ درصد افزایش داشته و هم‌زمان شاهد افزایش تقاضای این حامل انرژی خواهیم بود، گفت: ایران به‌عنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان همواره یکی از ظرفیت‌های بالقوه برای تأمین پایدار گاز در دهه‌های آینده خواهد ماند.

وی با یادآوری اینکه صنعت گاز ایران طی سال‌های اخیر با وجود تحریم‌های همه‌جانبه کشورهای غربی توانسته است تولید خود را از حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال ۱۳۸۹ به بیش از ۸۷۵ میلیون مترمکعب در حال حاضر برساند، تصریح کرد: هم‌اکنون فرایند تولید گاز، از مرحله تولید تا توزیع، بدون حضور شرکت‌های خارجی و ازسوی متخصصان ایرانی انجام می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با اشاره به اینکه این شرکت هم‌اکنون مدیریت بیش از ۴۴۰ هزار کیلومتر خط لوله گاز در کشور را بر عهده دارد، افزود: در بخش ساخت ایستگاه‌های تقویت فشار و پالایشگاه‌های گازی به‌ترتیب ۹۲ و ۷۶ درصد به خودکفایی رسیده‌ایم. ما و ۲۵۰ شرکت‌ دانش‌بنیان داخلی مرتبط با ما می‌توانیم در زمینه احداث و تعمیرات خطوط لوله و ایستگاه‌های تقویت فشار گاز، به کشورهای آفریقایی خدمات فنی و مهندسی ارائه کنیم.

نوشادی پروژه‌های بازیابی کربن، مینی ال‌ان‌جی، تولید هیدروژن از گاز، ساخت توربواکسپندر و حذف کربن را از پروژه‌های جدید در صنعت گاز دانست و گفت: هم‌اکنون ایران در بحث ساخت دو نوع توربوکمپرسور، بیش از ۲ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است.

آمادگی ایران برای صدور خدمات فنی و مهندسی به آفریقا در حوزه پالایشگاهی

براساس این گزارش، علی شاهوردی، مدیر هماهنگی افزایش ظرفیت و تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های فراسرزمینی در شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز در این نشست تخصصی، گفت: ایران آمادگی دارد در زمینه تعمیرات اساسی، تأمین تجهیزات، نگهداری و تولید در حوزه پالایشگاهی با کشورهای آفریقایی همکاری داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه ایران ۳۰ سال پیش در زمینه تعمیر و ساخت پالایشگاه‌های نفت و گاز ۱۰۰درصد به خارج وابسته بود، بیان کرد: در سایه مدیریت دولت‌ها و محدودیت‌های اعمال‌شده تحریمی پس از ۴۵ سال تحریم و هشت سال جنگ، هم‌اکنون ضمن خودکفایی کامل در تعمیرات، پالایشگاه‌های نفتی خارجی را نیز تعمیرات اساسی می‌کنیم.

مدیر هماهنگی افزایش ظرفیت و تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های فراسرزمینی در شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، کمپرسورهای فرایندی، کاتالیست‌های بنزین‌ساز، مبدل‌های حرارتی، کولرهای آبی صنعتی، خدمات مکانیک، پایپینگ، عایق، فیلتر، ترانسفورماتور و ابزار دقیق را ازجمله صدها محور صادراتی خدمات فنی و مهندسی به قاره آفریقا اعلام کرد.

ایران سومین تولیدکننده ال‌پی‌جی دنیا

براساس این گزارش، امیر هوشنگ کرمی، سرپرست امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران نیز در این نشست تخصصی با بیان اینکه هم‌اکنون قاره آفریقا در زمینه تولید و مصرف ال‌پی‌جی برابر است، گفت: این قاره به‌شدت به انرژی و سوخت نیاز دارد و ایران به‌عنوان سومین تولیدکننده گاز مایع (ال‌پی‌جی) می‌تواند در افزایش صادرات این حامل انرژی در این قاره، نقش‌آفرینی کند.

وی در ادامه بیان کرد: هم‌اکنون چین، هند و ژاپن به‌ترتیب بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان ال‌پی‌جی در جهان به شمار می‌آیند و در قاره آفریقا مراکش، مصر، تونس و آفریقای جنوبی به‌ترتیب بزرگ‌ترین واردکنندگان این حامل انرژی هستند.

طبق اعلام وزارت نفت، سرپرست امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران قیمت بالا و نبود اسکله‌های استاندارد را دو دلیل عمده مصرف پایین ال‌پی‌جی در قاره آفریقا دانست و گفت: تولید این ماده در ایران طی چند سال اخیر صعودی بوده و از ۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ به ۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

صادرات ۳۵۰ میلیون دلاری کود اوره به آفریقا

براساس این گزارش، بیژن چگنی، سرپرست مدیریت کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران نیز در این نشست تخصصی، با تأکید بر اینکه هم‌اکنون عمده محصول صادراتی پتروشیمی ایران به قاره آفریقا کود اوره است، افزود: هم‌اکنون سالانه حدود ۳۵۰ میلیون دلار کود اوره به این قاره صادر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه ایران ۹۵ میلیارد دلار طرح پتروشیمی جدید و در حال اجرا دارد، تصریح کرد: از این مقدار تاکنون ۱۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام شده و مذاکرات برای ۸۲ میلیارد دلار دیگر، از طریق فاینانس در حال انجام است.

سرپرست مدیریت کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران صادرات کاتالیست را یکی از فرصت‌های ارتباط صنعت پتروشیمی ایران و قاره آفریقا اعلام کرد و گفت: هم‌اکنون ایران در زمینه کاتالیست به خودکفایی ۹۵درصدی رسیده است.

انتهای پیام